Kỹ năng liên lạc của trẻ tự kỷ [phần 1]

Kỹ năng liên lạc của trẻ tự kỷ

       Khi trẻ tự kỷ bắt đầu nói, hay tới tuổi mà không biết nói, thì cha mẹ bắt đầu tìm hiểu khám phá xem con họ khác thường như thế nào. Mỗi trẻ biết nói ở tuổi khác nhau nên việc chậm nói tự nó không phải là cách dễ nhất để tìm ra chứng tự kỷ, người ta phải dựa vào một số những điều khác có liên quan như biết chỉ tay, bắt chước.

Liên lạc không lời

        Ngay cả khi việc không biết nói là chuyện đầu tiên mà cha mẹ lo lắng, trước đó có thể có những dấu hiệu khác cho thấy con có khó khăn. Ví dụ là trước khi biết nói thì trẻ nhỏ liên lạc bằng ánh mắt, nét mặt, âm thanh và cử chỉ, những cách này không chính xác bằng lời nói vì không chứa đựng nhiều nội dung, tuy vậy liên lạc không lời là phương pháp hữu hiệu để bày tỏ phản ứng về chuyện gì xảy ra cho trẻ, và cảm xúc mà trẻ muốn người khác biết. Liên lạc bằng cách này thường rất hạn chế hay không có nơi trẻ tự kỷ. Chính vì vậy cần học cách liên lạc không lời như người lớn cần học sinh ngữ, mà sự việc khó hơn cho trẻ tự kỷ vì ban đầu chúng thấy làm vậy không có nghĩa gì và khiến chúng bực bội. Những khó khăn lúc mới tập liên lạc không lời là chuyện mà trẻ tự kỷ luôn luôn gặp phải.

Kỹ năng liên lạc của trẻ tự kỷ

Dùng cử chỉ

        Trẻ bình thường biết ngồi thường giơ tay lên tỏ ý muốn được bế, nhưng nhiều trẻ tự kỷ không hề giơ tay giống vậy, còn trẻ nào có làm như thế thì lại không nhìn vào cha mẹ lúc được bế lên hay chỉ liếc sơ qua. Trẻ bình thường muốn được bế lên để có thể giao tiếp như chỉ muốn được người khác ôm ấp, được nói chuyện hay được khen ngợi, đổi lại thì trẻ tự kỷ không hề có ý muốn giao tiếp khi đòi ẵm lên.

Thông thường trẻ biết chỉ tay trước khi biết đi. Với trẻ tự kỷ thì chúng biết nắm tay người lớn đặt vào vật muốn có lúc đã biết đi nhưng chưa biết chỉ tay, và trẻ bình thường ít khi nắm tay người khác chỉ như thế. Lý do là đưa tay chỉ và nói cùng lúc thì tiện lợi hơn là cầm tay người khác. Vì thiếu  sót này, chuyên gia thường xem xét là trẻ có dùng tay chỉ dẫn hay không lúc chẩn đoán tự kỷ, cùng với việc làm ngơ không chỉ tay, để xác định chứng tự kỷ. Tật này có thể được lượng xét trước lúc hai tuổi rưỡi là lúc có thử nghiệm về việc trẻ chậm nói.

Tiếp xúc bằng mắt và sự thân cận với người khác

        Tới lúc trẻ gần được hai tuổi thì tất cả trẻ tự kỷ cho thấy có bất thường ít nhiều trong việc tiếp xúc  bằng mắt, như không nhìn vào mắt người khác, hay chỉ nhìn thoáng qua, hay nhìn vào người khác khi họ không nhìn vào trẻ, hay nhìn chăm chăm, trơ trơ. Vì vậy điều quan trọng là ghi nhận những khi trẻ có tiếp xúc bằng mắt, người ta thấy rằng trẻ tiếp xúc bằng mắt với người mà chúng quen thuộc nhiều hơn là với người không quen.

      Trẻ cũng thấy khó khăn về sự gần gũi, thân cận với người khác, với một số trẻ có vẻ như điều này có tính đe dọa đối với trẻ, trẻ có khuynh hướng giữ một khoảng cách xa hơn giữa mình và người khác. Chẳng hạn trong sân chơi đông đúc trẻ tự kỷ thường tản ra ở bìa sân, đứng lạc lỏng một mình ở đó ta nhận ra được ngay, còn khi chú tâm làm việc gì thì trẻ thích quay lưng về phía người khác hơn là đối diện với họ.

Khi chơi với cha mẹ trẻ thích ngồi bên cạnh hơn là ngồi đối diện. Tất cả những khác biệt này trong việc giao tiếp xã hội không lời có thể quan sát ở trẻ tự kỷ lúc trẻ chưa biết nói và chúng có thể là dấu hiệu sớm tốt nhất về chứng tự kỷ trước khi có thẩm định đầy đủ việc trẻ không biết nói hay nói bất thường.

Xem tiếp về kỹ năng liên lạc của trẻ tự kỷ: https://daytretuky.edu.vn/ky-nang-lien-lac-cua-tre-tu-ky-2/

Trung tâm Tài Năng Trẻ luôn đồng hành cùng quý phụ huynh có con trẻ tự kỷ. Trẻ được hỗ trợ với đội ngũ giáo viên can thiệp giàu kiến thức chuyên môn cũng như kinh nghiệm đến từ các trường Đại học chuyên ngành Tâm lí học, Giáo dục đặc biệt để trẻ được nhận đầy đủ tình yêu thương và sự giáo dục tốt nhất có thể dù biết rằng quãng thời gian này không hề ngắn ngủi chút nào nhưng họ vẫn sẽ đến tận nhà để nỗ lực cùng trẻ và gia đình.Liên hệ trung tâm để được tư vấn miễn phí giáo viên dạy trẻ tự kỷ nhé!

Tài liệu tham khảo

“Để hiểu chứng tự kỷ (Understanding Autism)”, tài liệu do Nhóm Tương Trợ Phụ Huynh VN có con khuyết tật & Chậm phát triển tại NSW, Úc Châu thực hiện, Võ Nguyễn Tinh Vân trích dịch và biên soạn.

“Những hoạt động dạy trẻ tự kỷ”, Cô Trần Kim Phấn, cô Nguyễn Thị Phước dịch, BS Phạm Ngọc Thanh hiệu đính.

TRUNG TÂM GIA SƯ TÀI NĂNG TRẺ

HOTLINE: 090 333 1985 – 09 87 87 0217 CÔ MƯỢT

Email: giasutainangtre.vn@gmail.com, info@giasutainangtre.vn